Phương pháp giáo dục STEM có lịch sử phát triển xuất phát từ nhu cầu cạnh tranh kinh tế, khoa học, và quân sự với những nỗ lực toàn cầu nhằm cải tiến và hiện đại hóa giáo dục, bắt đầu từ cuối thế kỷ 20. Dưới đây là các mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của phương pháp giáo dục STEM:
1. Khởi nguồn từ Chiến tranh Lạnh (1950s-1960s)
STEM có nguồn gốc từ những năm sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, nhưng nó đặc biệt nổi bật sau khi Liên Xô phóng vệ tinh Sputnik vào năm 1957. Sự kiện này đã gây ra cuộc khủng hoảng giáo dục khoa học tại Mỹ, khiến chính phủ Hoa Kỳ nhận ra rằng mình đang tụt hậu về công nghệ và khoa học so với Liên Xô.
Sau sự kiện này, Hoa Kỳ bắt đầu đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục khoa học và công nghệ, đặc biệt là vào các lĩnh vực kỹ thuật và toán học để nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu. Luật Giáo dục Quốc phòng năm 1958 (National Defense Education Act) được thông qua để tài trợ cho việc đào tạo giáo viên và học sinh trong các lĩnh vực khoa học và kỹ thuật.
2. Phát triển khái niệm STEM (1990s)
Thuật ngữ STEM xuất hiện lần đầu tiên vào những năm 1990, nhờ sự phát triển và thúc đẩy từ Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ (NSF – National Science Foundation). Mục tiêu của họ là tạo ra một cách tiếp cận giáo dục tích hợp, trong đó các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học không còn được dạy riêng biệt mà sẽ liên kết với nhau, giúp học sinh phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện .
Ban đầu người ta sử dụng thuật ngữ SMET (Science, Mathematics, Engineering, Technology), nhưng sau đó từ viết tắt STEM được ưa chuộng và trở thành thuật ngữ chính thức. Đây là một phần của chiến lược dài hạn nhằm cải thiện năng lực khoa học của lực lượng lao động Hoa Kỳ trong tương lai.
3. Chính thức hoá và phổ biến (2000s)
Đến đầu thập niên 2000, chính phủ Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác bắt đầu nhận ra rằng giáo dục STEM cần được thúc đẩy rộng rãi hơn trong hệ thống giáo dục. Nhiều chính sách, chương trình giảng dạy và dự án đã được triển khai để nâng cao trình độ và khả năng cạnh tranh trong các lĩnh vực liên quan đến STEM. Năm 2001, thuật ngữ STEM chính thức được giới thiệu trong các tài liệu của chính phủ Mỹ.
Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của STEM trong các bài phát biểu và chính sách giáo dục của ông. Năm 2009, ông Obama đã phát động sáng kiến Educate to Innovate, nhằm cải thiện chất lượng giáo dục STEM trong các trường học Mỹ .
4. Mở rộng toàn cầu và bổ sung nghệ thuật (STEAM)
Từ thập niên 2010, phong trào giáo dục STEM đã lan rộng ra toàn cầu và được các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các nước phát triển, đưa vào chương trình giảng dạy. Nhiều nhà giáo dục cũng đề xuất mở rộng mô hình này bằng cách bổ sung thêm chữ “A” (Arts – Nghệ thuật), biến nó thành STEAM để nhấn mạnh vai trò của sự sáng tạo và tư duy nghệ thuật trong giáo dục khoa học và công nghệ. STEAM nhấn mạnh tầm quan trọng của sự sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và sự kết nối giữa khoa học, công nghệ và nghệ thuật để chuẩn bị cho học sinh không chỉ trở thành những nhà khoa học và kỹ sư, mà còn là những nhà sáng tạo có khả năng ứng phó với những thách thức phức tạp của thế kỷ 21.
STEAM được coi là một cách nhấn mạnh vào khả năng tư duy sáng tạo và đổi mới, giúp học sinh phát triển những kỹ năng mềm quan trọng cho tương lai. Các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, và các quốc gia châu Âu cũng bắt đầu áp dụng các chương trình STEAM vào hệ thống giáo dục của họ để chuẩn bị cho lực lượng lao động có năng lực sáng tạo cao.
5. Hiện tại và tương lai
Ngày nay, giáo dục STEM vẫn tiếp tục phát triển và được điều chỉnh để phù hợp với các nhu cầu mới của xã hội và nền kinh tế. Nhiều quốc gia đang tập trung vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy STEM từ cấp tiểu học đến đại học, cùng với việc tạo ra nhiều cơ hội học tập thông qua các dự án thực hành, ứng dụng thực tiễn và khuyến khích tư duy sáng tạo.
STEM hiện đại được xem như là một phương pháp giáo dục toàn diện, không chỉ nhằm chuẩn bị cho học sinh vào các lĩnh vực nghề nghiệp STEM mà còn giúp họ phát triển các kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức của tương lai.
Lịch sử của giáo dục STEM là một quá trình tiến hóa liên tục, phản ánh sự thay đổi về nhu cầu kinh tế, khoa học và công nghệ trên toàn thế giới. STEM không chỉ là một khái niệm giáo dục mà còn là một chiến lược phát triển nguồn nhân lực cho các quốc gia nhằm chuẩn bị cho tương lai dựa trên khoa học và công nghệ. Việc bổ sung yếu tố nghệ thuật vào STEAM cho thấy sự nhấn mạnh ngày càng lớn vào tầm quan trọng của sáng tạo trong việc giải quyết các thách thức thời đại.
Trích dẫn:
- National Defense Education Act, 1958. (Luật Giáo dục Quốc phòng của Hoa Kỳ năm 1958)
- National Science Foundation (NSF). (Quỹ Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, 1990s)
- Changing the Conversation: Messages for Improving Public Understanding of Engineering, National Academy of Engineering (NAE), 2008.
- Educate to Innovate, White House STEM Initiative, 2009.
- STEAM: A Framework for Teaching Across the Disciplines, Education Week, 2015.
- A National Framework for STEAM, Korea National University of Education, 2017.
Trung tâm bồi dưỡng kỹ năng Thiên Tường ART
